sobota, 11 listopada 2023

Ignacy Daszyński

 


W 1918 roku w środowiskach polskich wszystkich zaborów istniał jasny konsensus: odrodzenie państwa polskiego. Nie było jednak pewne jak i kiedy. Jesienią stało się wiadome, że Rosja i cesarstwo habsburgów zmierzały do rychłego upadku, a okupacyjne wojska niemieckie wycofują się z europy wschodniej. Dla grupy galicyjskich polityków z PPSD i PSL był to wyraźny sygnał. 7 listopada w Lublinie ogłosili formowanie pierwszego rządu państwa polskiego. Na jego czele stanął Ignacy Daszyński. 


Ignacy Daszyński urodził się w Zbarażu(w zaborze austriackim), w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej. Uczył się na tyle dobrze, że po śmierci ojca pomagał utrzymywać rodzinę jako korepetytor. Do socjalistycznych środowisk został wprowadzony przez starszego brata, Feliksa. Ignacy regularnie publikował teksty w podziemnych gazetach, chodził na wiece, protesty, jeździł na europejskie zjazdy socjalistów. Wywrotowe działania Daszyńskiego powodowały, że był aresztowany lub więziony i w Prusach, i w Rosji, i w Austro-Węgrzech. W końcu XIX wieku, mając 31 lat, dostał się do parlamentu we Wiedniu z ramienia Polskiej Partii Socjalistyczno Demokratycznej, gdzie okazał się być sprawnym politykiem wiecowym. Gdy formowano legiony polskie, wstąpił do armii. 


Utworzenie rządu Daszyńskiego było swego rodzaju ucieczką w przód. Mając poparcie wojska, galicyjscy politycy przetarli szlak w formowaniu państwa. Rząd utworzony został w Lublinie, na terenie zaboru rosyjskiego. Powstał w opozycji do Rady Regencyjnej, działającej w Warszawie dzięki mandatowi państwa niemieckiego. 


11 listopada Józef Piłsudski przejął kierownictwo nad tworzeniem państwa od Rady. Trzy dni później dał Daszyńskiemu mandat zbudowania rządu ponad podziałami politycznymi. Środowiska narodowe jednak nie zdecydowały się dołączyć i Daszyński zrezygnował. Daszyński był premierem zaledwie 6 dni, ale jego program utorował drogę nowoczesnym jak na tamte czasy prawom, które dziś wydają się zupełnie naturalne.


Program rządu lubelskiego przewidywał parlamentarny system demokratyczny z prezydentem, równe prawa obywatelskie bez względu na płeć, narodowość, przekonania, religię etc. Ponadto prawa pracownicze, w tym ubezpieczenia i ośmiogodzinny czas pracy, możliwość tworzenia zrzeszeń oraz związków zawodowych.

niedziela, 6 listopada 2022

Joachim Denisko


Po rozbiciu przez zaborców Insurekcji Kościuszkowskiej w 1794 roku, część powstańców znalazło schronienie w Turcji. W jej granicach, na terenie dawnej Mołdawii, do 1797 roku przygotowywano wojsko, które miało rozpalić na nowo powstanie o niepodległość Rzeczypospolitej. Organizatorem armii został wołyński szlachcic, Joachim Denisko.

środa, 22 września 2021

Stanisław Leszczyński

 


Podczas trzeciej wojny północnej na tereny Rzeczpospolitej wraz z armią wjeżdża wojowniczy Karol XII, zaledwie dziewiętnastoletni szwedzki król. Ma na celu obalenie aktualnego króla Rzeczypospolitej Augusta II. Polskie i saskie wojska przegrywają kolejne bitwy ze szwedami, a poparcie Augusta II Mocnego spada. Jednocześnie część szlachty formuje się w stronnictwo szwedzkie upatrujące w najeźdźcach nowych możliwości. Na jej czele staje magnat Stanisław Leszczyński, któremu skandynawski władca obiecuje koronę Rzeczypospolitej. 

wtorek, 21 września 2021

Anna Orzelska

 





August II Mocny, elektor saski, król Polski i książę Litwy słynął z rozwiązłości oraz zamiłowania do kobiet. Zazwyczaj posiadał jedną szczególną faworytę, lecz w tym samym czasie potrafił oddawać się wielu innym miłościom. Jedną z nich była Henrietta Rénard, warszawska mieszczanka, która mogła nawet nie znać prawdziwej tożsamości swojego kochanka. Owocem tej znajomości było dziecko, o którego istnieniu król przez prawie dwa lata nie wiedział. Tymczasem Henrietta wraz z córką Anną Karoliną wyprowadziła się do Paryża, gdzie wyszła za mąż. Wiele lat później Annę odkrył jej przyrodni brat, hrabia Fryderyk August Rutowski (również bękart Agusta II, jednak ze związku z Fatimą, turecką niewolnicą). Zabrał Annę na dreźnieński dwór, gdzie została przedstawiona ojcu. 

poniedziałek, 20 września 2021

August II Mocny

 


Po śmierci Jana III Sobieskiego w Polsce zapanował chaos bezkrólewia. Zmarły król odchodził nie pozostawiając po sobie sławy zwycięzcy spod Wiednia, a przegranego, który nie odzyskał wpływów na Mołdawii. Wybory nowego władcy były z początku zdominowane przez dwóch kandydatów: księcia Conti z rodu Bourbonów, wspieranego przez Francję oraz młodego Jakuba Sobieskiego, syna zmarłego władcy. Młody Sobieski nie cieszył się dobrą opinią w kraju, z resztą nie dokonał jeszcze niczego wielkiego. Sejm elekcyjny większością głosów obrał więc królem Franciszka Ludwika Conti. Tymczasem mniejszość ogłosiła władcą trzeciego kandydata. I tu na scenę polityczną wkracza Fryderyk August, elektor saski. Wjeżdża do kraju, kierując się prosto do Krakowa, gdzie znajdowały się regalia, które uzyskano wybijając ścianę skarbca. Przy wsparciu Austrii, Rosji, Brandenburgii oraz Papieża udało mu się wspiąć na tron Rzeczypospolitej. 

poniedziałek, 3 maja 2021

Jan III Sobieski

 



Jan III Sobieski to ikoniczna postać polskiej historii. Jego wojenne czyny rozsławiły jego osobę i ustawiły go na zawsze między najważniejszymi władcami Polski i Rzeczypospolitej.

Jako syn zręcznego polityka Jakuba Sobieskiego, został wychowany na demokratycznych wartościach. Należycie wykształcony, ukończył filozofię na Akademii Krakowskiej. Zwyczajem bogatych magnatów podróżował po Europie, ucząc się w podróży. 

sobota, 16 listopada 2019

Michał Korybut Wiśniowiecki


Gdy Jan II Kazimierz postanowił abdykować, na obywateli Rzeczypospolitej padło znowu widmo bezkrólewia. Gdy w maju 1669 roku na polach między Warszawą, a Wolą stanęły namioty sejmu elekcyjnego nikt nie miał pewności kto z kandydatów zostanie wybrany nowym królem. Swoje kandydatury zgłosiły książęce rody z całej Europy. Mimo iż magnateria popierała jednego z francuskich książąt, na tron polski został wybrany książę ruski Michał Tomasz Wiśniowiecki herbu Korybut.