Jan II Kazimierz

Jan Kazimierz, ostatni z polskich Wazów.

Zygmunt III Waza

Był najstarszym synem z drugiego małżeństwa Zygmunta III Wazy, króla Rzeczypospolitej Polskiej. Jego matką była pochodząca z Austrii Konstancja Habsburżanka. Został urodzony jeszcze na Wawelu, nim jego ojciec przeniósł stolicę kraju do Warszawy. W murach Zamku Królewskiego książę otrzymał jezuickie wychowanie. Na dobór nauczania miała wpływ głęboka wiara Króla, który był zaciekłym katolikiem. Utracił za to prawa do tronu protestanckiej Szwecji. To wydarzenie miało również wpływ na synów Zygmunta. Książę Jan po ojcu przejął propapieskie poglądy i wieczną kosę ze Szwecją.

Władysław IV Waza

Tymczasem lata mijały i dwudziestoletni Jan Kazimierz okazał się być świetnym rycerzem. Brał udział w kilku wyprawach wojennych przeciwko Szwedom, Rosjanom i Turkom. Po śmierci ojca pomógł najstarszemu bratu w wyborach na kolejnego Króla Polski, przyjmując rolę posła do stanów Rzeczypospolitej (czyli do wszystkich określonych prawnie grup społecznych). Gdy wybuchła kolejna wojna ze Szwecją, Władysław IV umówił się z Habsburgami współpracę w prowadzonych przez siebie wojnach. Jan Kazimierz wraz z oddziałem kirasjerów i ochotnikami udał się do Wiednia. W zamian za wsparcie militarne Habsburgowie pomogli Polskiemu Królowi w pertraktacjach ze Szwecją. Po podpisaniu rozejmu Książę Jan wrócił do Polski, mając nadzieję na to, że otrzyma odzyskane podczas mediacji królestwo Kurlandii.

Kardynał Richelieu
Autor:
Władysław Bakałowicz

Sejm Rzeczypospolitej przegłosował jednak coś innego i Jan Kazimierz musiał obejść się smakiem. Nie dość to, Austriacki Cesarz nie dotrzymał obietnicy nadania mu księstwa lennego. Mimo to, książę łaskawie przyjął od Cesarza propozycję tytułu wicekróla Portugalii. W związku z tym udać się musiał do Hiszpanii, gdzie miał zawrzeć małżeństwo i otrzymywać coroczną pensję za tak prestiżowe stanowisko. Problemy zaczęły się w czasie podróży po tytuł. Przemierzając Francję pozostającej w konflikcie zbrojnym z Hiszpanią, Książę Jan został pojmany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Hiszpańskiego Króla. Rozkaz wydał Kardynała Richelieu (postać spopularyzowana przez serię książek "Trzej Muszkieterowie").

Po dwóch latach odsiadki wypuszczono go na prośbę poselstwa z Rzeczypospolitej. Wrócił do Polski, lecz nie zagrzał tam długo. Wbrew rozkazom brata książę udał się do Włoch, gdzie wstąpił do zakonu jezuitów w Loreto. Mimo braku święceń kapłańskich otrzymał od papieża stanowisko kardynała. Narobił tam jednak dymu łamiąc watykańskie konwenanse i wrócił do kraju w świeckim stroju.

Po śmierci jedynego potomka Władysława IV, oficjalnie przyznano Janowi Kazimierzowi prawa do ubiegania się o Polski tron. Gdy zmarł Władysław IV, Książę Jan wziął udział w wyborach na kolejnego Króla Polski. Wygrał je między innymi dlatego, że w jego żyłach płynęła krew Jagiellonów. Wstępując na tron miał 39 lat. Ożenił się z wdową po swoim bracie, francuską arystokratką Ludwiką Marią Gonzagą.

Ludwika
Maria
Gonzaga

Okres panowania Jana Kazimierza to okres kozackich buntów, wojen zarówno wewnętrznych jak i z wszystkimi skonfliktowanymi sąsiadami. Dochodzi też do ostatecznej eskalacji konfliktu między Polskimi i Szwedzkimi Wazami, który doprowadził do słynnego potopu szwedzkiego. Mimo iż król wsławił się czynami na polach bitew, nie sprawdził się jako władca. Jan Kazimierz abdykował w 1668 roku, po dwudziestu latach rządów. Po 80 latach panowania dynastii Wazów kraj był zrujnowany. Rzeczpospolita wymęczona ciągłymi wojnami była społecznie niestabilna, ludność zmniejszyła się o 30%, ziemie były nieuprawiane, eksport zboża spadł, a ludność która przeżyła potrafiła cierpieć głód.

Kiedy w kraju organizowano wybory na kolejnego króla, Jan Kazimierz był już w drodze do Francji, gdzie otrzymał opactwo Saint Germain des pres, którego został opatem. Nie cieszył się długo tym stanowiskiem, gdyż po kilku latach zmarł. Pochowano go na Wawelu.