poniedziałek, 20 września 2021

August II Mocny

 


Po śmierci Jana III Sobieskiego w Polsce zapanował chaos bezkrólewia. Zmarły król odchodził nie pozostawiając po sobie sławy zwycięzcy spod Wiednia, a przegranego, który nie odzyskał wpływów na Mołdawii. Wybory nowego władcy były z początku zdominowane przez dwóch kandydatów: księcia Conti z rodu Bourbonów, wspieranego przez Francję oraz młodego Jakuba Sobieskiego, syna zmarłego władcy. Młody Sobieski nie cieszył się dobrą opinią w kraju, z resztą nie dokonał jeszcze niczego wielkiego. Sejm elekcyjny większością głosów obrał więc królem Franciszka Ludwika Conti. Tymczasem mniejszość ogłosiła władcą trzeciego kandydata. I tu na scenę polityczną wkracza Fryderyk August, elektor saski. Wjeżdża do kraju, kierując się prosto do Krakowa, gdzie znajdowały się regalia, które uzyskano wybijając ścianę skarbca. Przy wsparciu Austrii, Rosji, Brandenburgii oraz Papieża udało mu się wspiąć na tron Rzeczypospolitej. 
Fryderyk August, który sto lat później przez historyków zostanie nazwany Mocnym, pochodził z rodziny Wettynów, rodu równie pradawnego co Piastowie. Był osobą o wielkich ambicjach. jego pragnieniem było by Wettynowie stali się ważnymi graczami na geopolitycznej mapie Europy. Pierwszym krokiem do urzeczywistnienia tego była personalna unia Rzeczypospolitej z Saksonią. Kolejnym ruchem miało być wydarcie szwedom Inflant dla rodu Wettynów, gdzie mieli rządzić dziedzicznie. Zwycięstwo nad Szwecją miało pomóc we wprowadzeniu Absolutyzmu w Rzeczpospolitej. 

Mając takie zamiary, August sprzymierzył się z carem Piotrem I by zaatakować Szwecję rządzoną wtedy przez nastoletniego Karola XII. August oraz Piotr liczyli, że młody władca nie da rady odeprzeć Rosyjsko-Saskiego ataku. Grubo się przeliczyli. Karol okazał się doskonałym wojennym wodzem. Saskie wojska dostały srogi łomot od Szwedów pod Rygą, a rosyjskie pod Narwą. Mimo iż Rzeczpospolita jeszcze nie brała oficjalnie udziału w działaniach wojennych, szwedzki król wjechał z wojskiem na jej teren powtarzając i przebijając pod względem zniszczeń manewr swojego dziadka. 

Seria przegranych bitew, przekształcenie się księstwa Prus w królestwo oraz okupacja szwedzka spowodowały niezadowolenie z wybranego Króla. Zawiązała się konfederacja mająca na celu obalenie Augusta. Sytuację tę wykorzystał Karol XII, wysuwając do polskiego tronu kandydaturę jednego z wielkopolskich magnatów: Stanisława Leszczyńskiego, który zostaje wybrany przez sejm oraz koronowany. Szwedzi związani okupacją już nie tylko Rzeczypospolitej, ale również i Saksonii zostają zaatakowani przez skumulowane siły Rosyjskie. Wojska szwedzkie wracają na północ, a ich polscy zwolennicy, tak jak Leszczyński, uciekają za granicę.

August odzyskał tron Polski i Litwy, a stabilność swoich rządów utrzymywał dzięki wojskom saskim oraz rosyjskim. Widząc zakusy absolutystyczne, szlachta rzeczypospolitej zawiązała konfederację przeciwko Augustowi, powodując kolejną wojnę, tym razem domową. Zakończyła się ona Sejmem Niemym, na którym wymuszono na posłach brak głosu w obawie przed zerwaniem posiedzenia. Obrady te miały na celu sprecyzowanie unii między Saksonią a Rzeczpospolitą, wycofanie obcych wojsk z kraju oraz pilną rewolucję armii. Od tego momentu Agust II Mocny przestał rządzić w Rzeczypospolitej dokonując radykalnych czynów oraz planów, a stosując się do litery prawa i przygotowując miejsce na tronie dla swojego syna.  

Faktem jest, że w pierwszej połowie panowania Augusta II Rzeczpospolita była ogarnięta chaosem, niszczona działaniami wojennymi, kolejnym szwedzkim potopem i wykładowo rosły wpływy Rosji. Mimo to w drugiej połowie jego rządów, w kraju panował pokój, a stabilna sytuacja gospodarcza pozwoliła na rozwój, dzięki któremu mówi się do dziś "za króla sasa pij, jedz i popuszczaj pasa". August II Mocny jest również znany z tego iż ustanowił Order Orła Białego. Ciekawym wątkiem w perspektywie współczesnych czasów, jest wybudowanie Pałacu Saskiego w Warszawie, który został zniszczony w trakcie działań II wojny światowej, a plany jego odbudowy są co jakiś czas podnoszone. 

W życiu prywatnym Fryderyk August był rozwiązłym człowiekiem, uwielbiającym kobiety. Potrafił bardzo długo starać się o względy swoich faworyt, bez względu na to, czy były mężatkami czy nie. Słynął również z ogromnej siły oraz twardej głowy, które pomogły mu w budowie nie tylko politycznej przyjaźni z carem Piotrem I. Czytanie o rozpustnej reputacji polskiego dworu w tamtym okresie staje się jeszcze ciekawsze, gdy zestawi się je na przykład z reputacją dawnego królewskiego dworu Zygmunta Starego i Królowej Bony. 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz