Jan III Sobieski to ikoniczna postać polskiej historii. Jego wojenne czyny rozsławiły jego osobę i ustawiły go na zawsze między najważniejszymi władcami Polski i Rzeczypospolitej.
Jako syn zręcznego polityka Jakuba Sobieskiego, został wychowany na demokratycznych wartościach. Należycie wykształcony, ukończył filozofię na Akademii Krakowskiej. Zwyczajem bogatych magnatów podróżował po Europie, ucząc się w podróży.
Po powrocie do Polski Sobieski nie spoczął na swym dworze. Stanął na czele roty husarskiej podczas powstania Chmielnickiego, posłował do Stambułu, walczył na wojnie z Moskwą i oczywiście na odległość zarządzał swymi starostwami. Podczas Potopu uznał poddaństwo szwedzkiego króla Karola Gustawa. Jest to rzecz z dzisiejszej perspektywy bardzo kontrowersyjna, lecz w tamtej chwili nie było to nic wyjątkowego. Rok później zreflektował się i stanął u boku Stefana Czarnieckiego dając odpór Szwedom. Stał się stałym bywalcem dworu króla Jana II Kazimierza, gdzie poznał dwórkę królowej, Marię Kazimierę d'Arquien de la Grange, w której zakochał się, a w przyszłości ożenił.
Podczas rządów Michała Korybuta Wiśniowieckiego stał w opozycji. Może się to wydawać sprzeczne z jego wizerunkiem męża stanu, ale będąc częścią stronnictwa Malkontentów wykazywał się wyjątkowym warcholstwem. Zerwał po raz pierwszy w historii sejm koronacyjny, zawiązywał spiski detronizacyjne, polaryzował obywateli przeciwko wybranemu królowi. Konflikt polityczny był tak rozpędzony, że wobec Sobieskiego (będącego już hetmanem wielkim koronnym) zawiązano konfederację gołąbską. Wojna domowa praktycznie wisiała na włosku. Wykorzystała to Turcja, zajmując Podole i zmuszając Rzeczpospolitą do płacenia haraczu. Tymczasem Sobieski uratował sytuację. Z niespełna trzytysięczną jazdą rozgromił około dwudziestotysięczne wojska osmańskie, z czasem wypychając ich z terenów Rzeczpospolitej.
Tymczasem Król Michał zmarł, a Jan przystąpił do kandydatury na tron. Sejm elekcyjny odbywał się w cieniu Chocimskiego zwycięstwa Sobieskiego. Takim sposobem, powtarzając nieco historię Cezara, nielegalnie wkraczając z wojskiem do Warszawy podczas sejmu elekcyjnego, nowym królem został właśnie Jan III Sobieski, człowiek wykształcony, doskonały wódz i strateg jak również pierwszorzędny warchoł.
Sobieski jako władca próbował umocnić pozycję króla, sugerował dziedziczenie urzędu, próbował umocnić miejsce Unii Polsko-Litewskiej na Bałtyku oraz w Prusach Królewskich. Reformował armię, a w polityce zagranicznej był jawnie anyturecki. Z czysto polskiej perspektywy był świetnym władcą, lecz miał wyraźne problemy z szlachtą litewską, której jego rządy nie były na rękę. Jego panowanie mimo starań nie zatrzymało politycznej degeneracji Rzeczpospolitej. Jako wódz i wojownik wsławił się jeszcze podczas odsieczy Wiedeńskiej. Zmarł w wieku 67. lat na zatrucie rtęcią podczas kuracji syfilisu, który przywiózł z młodzieńczych europejskich wojaży.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz