poniedziałek, 8 sierpnia 2016

Rzepka


Legendarna matka dynastii Piastów i żona założyciela tego rodu, Piasta Oracza. Tożsama z szeregiem mitologicznych postaci kobiecych o charakterze chtonicznym, patronujących magii, ziemi i urodzajowi. W wierzeniach jej związek z herosem lub bóstwem o cechach uranicznych pieczętuje prawowitość władzy i jej suwerenność. Związek Rzepki i Piasta zaświadcza również o zdolności dynastii do sprowadzania dobrobytu. Pozycja Rzepki jest przy tym, jak wskazują badacze współcześni, w pełni równorzędna Piastowi. Jej imię oznacza główną roślinę uprawną i obrzędową w czasach spisywania pierwszej wersji legendy. 

Żona Piasta
Obok legendarnego założyciela rodu, w legendzie o powstaniu dynastii Piastów, zawsze stoi jego żona, Rzepka. Historycy często odrzucają zainteresowanie tą postacią, próbując doszukać się w legendach dynastycznych pierwszych Piastów prawdziwych zdarzeń historycznych. Podejście to skutkowało częstym postrzeganiem Rzepki jako wymysłu kronikarza, którym nie warto się zajmować. Tymczasem podanie spisane przez Galla Anonima, jak wykazał profesor Jacek Banaszkiewicz, można potraktować jako mit początku opowiadający o powstaniu dynastii, mający z historią jedynie sens kulturowy. Mit ten zachowuje archetypy i kategorie myślenia, jakimi kierowali się wczesnośredniowieczni ludzie. Analizując w taki sposób legendy dynastyczne, uwidacznia się, że przodkowie plemiennych władców są postaciami magicznymi, mitycznymi, półboskimi. Bez wątpienia taką postacią jest również Rzepka.

sobota, 9 kwietnia 2016

Piast Oracz



Mityczny założyciel dynastii Piastów, rządzących Polską przez pierwsze kilkaset lat istnienia kraju. Mąż Rzepki, ojciec Siemowita. Piast jest oraczem, co stawia go w kręgu postaci odpowiedzialnych za urodzaj, mających w legendach dynastycznych za zadanie sankcjonować nadnaturalną zdolność dynastii do utrzymania i sprowadzania dobrobytu. Postać oracza jest związana z gromowym bóstwem nieba, które sprowadzając wiosenne burze, zapładnia ziemię. Chłop-oracz pojawia się również w roli założyciela rodu w polskich legendach herbowych. Badacze zauważają jego silny związek z postacią Popiela. Związek ten miałby przedstawiać relację w osi świata, w której Piast byłby władcą górnej części, a Popiel dolnej części osi.

O legendach dynastycznych

Polska jaką znamy, pojawiła się na kartach historii w 966 roku, wraz z informacją o piastowskim księciu Mieszku, który ochrzcił siebie i swój dwór, przyjmując chrześcijaństwo i wprowadzając swoją krainę w krąg kultury rzymskiej. Dotychczasowa tradycja plemienna musiała ustąpić pod wpływem zwyczajów, które niosła ze sobą nowa religia. Niewiele z tej tradycji zostało, jednak warto przyjrzeć się temu, co mamy, czyli legendom dynastycznym pierwszych Piastów, legendom heraldycznym oraz wierzeniom ludowym.


W historii ludzkości każdy szanujący się ród władców posiadał zbiór opowiadań o swoich przodkach, coś, co sankcjonowało ich władzę w oczach maluczkich, historie, które miały na celu pokazanie, że suweren rozporządzający ziemią, po której stąpa poddany, posiada swoje przywileje dzięki heroicznym czynom jego przodków, tajemniczym mocom czy po prostu z woli bóstw[1]. Wczesnośredniowieczne plemienne struktury społeczne zakładały wręcz, że książę plemienia jest potomkiem bogów[2]. W taki sposób docieramy do polskich baśni, które dziś co najwyżej opowiada się dzieciom. Historii o Piaście i Popielu, Kraku - założycielu Krakowa, Smoku wawelskim i Wandzie, która nie chciała Niemca. Podobnie jest legendami herbowymi opowiadającymi genezy szlacheckich rodzin, mających swe korzenie pośród wczesnośredniowiecznych możnowładców[3]. Wszystkie te opowieści mają w sobie ziarno dawnych przedchrześcijańskich mitów, oczywiście biorąc pod uwagę to, co piszą na ten temat współcześni mediewiści.

sobota, 19 marca 2016

Specjal: Mieszko Bolesławowic


Oto Mieszko Bolesławowic, niedoszły władca Polski, który zniknął z kart historii niemal równie szybko jak się pojawił. Jako syn prawowitego króla Polski [Bolesława II Śmiałego](który został wygnany) współrządził przez kilka lat z [Władysławem Hermanem](bratem wygnanego króla), jednak ktoś (hehe ktoś, wcale nie sugeruję stronników Hermana) go otruł i młody książę umarł.